Isparta’nın 550 yıllık tarihi aydınlanıyor

Isparta Belediyesi’nce Başbakanlık arşiv uzmanlarının katkıları ile hazırlanan ‘Osmanlı Belgeleri Işığında Isparta’ ve ‘Osmanlı Nüfus Defterlerinde Isparta’ kitaplarının tanıtımı yapıldı.
    
Isparta Belediyesi tarafından, Başbakanlık arşiv uzmanlarının katkıları ile hazırlanan “Osmanlı Belgeleri Işığında Isparta” ve “Osmanlı Nüfus Defterlerinde Isparta” kitaplarının tanıtım toplantısı dün Barida Otelde yapıldı. Tanıtım toplantısında konuşan Belediye Başkanı Yusuf Ziya Günaydın “bu kitaplar Isparta’nın 550 yıllık tarihini aydınlatacak” dedi. Kitapların hazırlanmasında arşiv çalışmalarını yürüten Başbakanlık Osmanlı Arşivi Uzmanları Ahmet Ergün ve Mehmet Akif Terzi 6 milyon Osmanlı arşiv belgesi arsından 60 bin belgeyi Isparta için seçtiklerini ve hazırlanan kitaplarda bunlardan sadece 140 tanesinin görsel olarak yer aldığını belirttiler.   
ARAŞTIRMACILARA KAYNAK OLACAK
Hazırlanan kitapların Isparta’nın geçmişine ışık tutacağını ve araştırmacılara kolaylık sağlayacağını söyleyen Belediye Başkanı Günaydın “Isparta’nın 500-550 yıl karanlık olan, birçoğumuzun tamamını yada bir kısmını dahi bilmediği tarihimiz ortaya çıkarılıyor. Isparta’nın bilinmeyen tarihini ortaya koyan iki kitap hazırladık ve bunların tanıtımı için toplandık. Bu kitabı hazırlayan değerli hocalarımızı da buraya davet ettik. Osmanlı arşivi, dünya üzerinde kaydı en iyi tutulmuş olan arşivlerden birisi. Böyle bir kayıt ve arşivi bugüne kadar geçmişteki imparatorlukların birçoğu tutamamış” diye konuştu. 
ISPARTA İLE İLGİLİ 60 BİN BELGE İNCELENDİ
Belediye Başkanı Günaydın konuşmasında şunlara yer verdi. “Bu araştırmayı yapan Mehmet Akif Terzi ve Ahmet Ergün hocalarımızda bugün aramızdalar. Osmanlı yazışmalarından en az 14 çeşit belge bulunuyor. Bunlar eski yazı şeklinde görülüyor. Fakat hepsinin ayrı ayrı tercüme edilmesi ve okunması gerekiyor. Bu belgelerin tamamını okuyup tercüme edebilen çok fazla uzman yok. Bunlardan ikisi buradalar. Onlar Isparta tarihini ortaya çıkarmak için 18 ay boyunca Osmanlı arşivinde çalıştılar. Osmanlı arşivinde 100 milyon belgeyi tek tek elden geçirdiler. Bunların içinden Isparta ile ilgili olan 60 binini ayırıyorlar. Isparta ile ilgili belgeler ağırlıklı olarak 1523 yılında başlıyor. 1523 yılından evvelde 1400 yılından önceki dönemde Isparta Hamidoğulları sancağı tarafından yönetiliyor. Hazırlanan kitaplarda yalnızca Isparta’nın değil, ilçelerin hatta komşu il ve ilçelerine ilişkinde kayıtlar var. Bu 60 bin belgenin içinden ise 116 konu tespit ederek bunları 140 belge ile destekleyecek şekilde yazıyorlar. Bu kitaplarda bu 190 belge yer alıyor. Osmanlı üç kıtada nerede hüküm sürdü ise o bölgeler için ayrı ayrı belgeler ve kayıtlar tutmuş. Bu kayıtların ortaya çıkarılmasını sağlayan hocalarımıza sizlerin huzurunuzda teşekkür ediyorum.” 
YENİ BİR MÜZE YAPILACAK
Belediye Başkanı Yusuf ziya Günaydın konuşmasında “Buna benzer bir çalışmada bize 3250 kilim bağışlayarak Etnoğrafya Müzemizde sergilenmesini sağlayan İsmail Ateş hocamızda bir kez daha teşekkür ediyorum. Kendisi yıllarca Toros dağlarında dolaşarak bu kilimleri toplamış. Sonra belediyemize bağışladı. Bugün Türkiye’nin en büyük arşivi olarak Isparta’da sergileniyor. Şimdi boyu 400 metre olan yeni bir müze daha yaparak tarihimizin, benliğimizi orada sergileyeceğiz” dedi. 
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Uzmanları Ahmet Ergün ve Mehmet Akif Terzi hazırlanan kitaplarla ilgili bilgilendirme yaptı. 
ISPARTA İŞGAL GÖRMEMİŞ BİR İL
Isparta’ya özgü yapılan çalışmalarla ilgili olarak bilgiler veren Başbakanlık Osmanlı Arşivi Uzmanı Mehmet Akif Terzi, Osmanlı döneminde Isparta’nın çalışıldığını, Miladi, Antik dönemler ile Türklerin ne zaman yerleştiği ve Selçuklu ile Osmanlı döneminin ele alındığını söyledi. Terzi, 16.yüzyıl Isparta ile ilgili tahrir defterlerinin bulunduğunu ve buradan da nüfusa, ekonomik bilgilere ait bilgilere ulaşıldığını kaydetti. Isparta’nın yapılan araştırmalarda en yoğun Türklerin yaşadığı bölge olduğunu, şehrin Türkmen yuvası olduğunu ileten Terzi, Isparta’nın yabancı eli değmemiş yegane illerden birisi olduğunu aktardı. Terzi, “Isparta işgal görmemiş ama parasal ve askeri olarak milli mücadeleye her zaman destek olan bir ildir. Isparta’nın milli mücadelesiyle iftihar ettim. Yapılan bu çalışma Isparta’nın kültür tapusu olacak. Isparta’yı zevkle çalıştık. Hazırlanan kitabı okuyanlar içinde Isparta’yı görecekler. Bunun da vesile olduğunuz için en büyük emek sahibi sizlersiniz. Bu çalışma sizin en büyük hizmetlerinizden birisi olacak” dedi.
1500-1923 TARİHLERİ ARASI AYDINLANIYOR
Başbakanlık Osmanlı Arşivi Uzmanı Ahmet Ergün de, Isparta ile ilgili iki kitap hazırlandığını bunlardan birisinin de Osmanlı Belgeleri Işığında Isparta olduğunu belirtti. Isparta’ya ait binlerce adetten oluşan Osmanlı belgelerin tarandığını ve bu belgelerden 140 adet belge seçildiğini belirten Ergün, tarihin her alanında Isparta’nın ele alındığını ifade etti. Çalışmada 1500-1923 arası Isparta’nın ele alındığını söyleyen Ergün, diğer kitabımızda da ülkede 1831’de nüfus sayımının yapıldığını kaydetti. Beyliklerin de ele alındığı çalışmalarda ortaya 700-800 sayfalık bir araştırmanın çıkarıldığını dile getiren Ergün, 1831’de yapılan nüfus sayımı sonrasındaki kütüklerin Isparta’nın genel görüntüsüne ışık tuttuğunu ve rahatlıkla 200 yıllık bir tarihe kadar buradaki insanların dedelerini, dedelerinin dedelerini de bulabileceklerini ifade etti.