Hakemlikte Yeni Dönem: Atamalara İtiraz Edilemeyecek!

Merkez Hakem Kurulu, Vitor Melo Pereira önderliğinde hazırlanan yeni yönetmelikle hakemliği tamamen bağımsız kılmayı hedefliyor. Yeni maddeye göre hakem atamalarına itiraz edilemeyecek. 

Merkez Hakem Kurulu, Gelişim Direktörü Vitor Melo Pereira önderliğinde yeni bir yönetmelik hazırladı. Bunun amacının hakemliği bağımsız hale getirmek olduğu ifade edilirken, özellikle seçim, atama ve değerlendirme ile ilgili her kararının nihai olduğunu herhangi bir mahkemeye gidilemeyeceği vurgulandı.

Türkiye Futbol Federasyonu, bundan yaklaşık bir yıl önce, Hakem Gelişim Direktörü sıfatıyla Vitor Melo Pereira’yı atadı. Daha önce Portekiz, Rusya, Yunanistan gibi ülkelerde hakemlik üzerine kafa yoran Pereira, “gelişim” anlamında beklenilen katkıyı sağlayamadı.

Milliyet'ten Mustafa Anıklı'nın haberine göre Merkez Hakem Kurulu ile birlikte ortak bir çalışmayla hazırlanan 76 sayfalık “yönetmelik” taslağı, bir süredir ortalıkta dolaşıyor. Yönetmelik, TFF Yönetim Kurulu’nun 1 Haziran’da onayladığı, 1 Temmuz’da yürürlüğe gireceği şeklinde.

Türkiye Futbol Federasyonu’nun MHK dışındaki birimleri, bu talimatı henüz sahiplenmedi.

Yönetmeliğin sunumunda bulunan giriş şu şekilde: Burada sunulan Hakemlik Yönetmeliği, Türk futbolunda hakemliğe yapılandırılmış ve şeffaf bir yaklaşım sağlamak için tasarlanmıştır. Bu yönetmelik, verimlilik, adalet ve sürekli gelişim ilkeleri üzerine inşa edilmiş olup, sağlam ve dinamik bir hakemlik sisteminin temelini oluşturmaktadır. Objektif kriterlere ve meritokrasiye (liyakata dayalı) odaklanan, iyi tanımlanmış bir performans değerlendirme sistemi tanıtılmaktadır.

MADDELERDEKİ SIKINTILAR

TFF ile davalık olan hakem ve gözlemcilerin avukatlığını yapan Halil İbrahim Atabay, taslak talimatın maddelerindeki sıkıntıları anlattı, çekincelerini dile getirdi.

Son dönemde hakem ve gözlemcilerin Türkiye Futbol Federasyonu ile yaşadığı hukuksal çekişmede birçoğunun avukatlığını üstlenen Halil İbrahim Atabay, yeni hazırlanan talimattaki çelişkileri dile getirdi.

Taslak yönetmeliğin 11. maddesinde, “Aday hakem kurslarına katılabilmek için en az lise mezunu olmak gerekir” denmekte... Ayrıca 20/1 maddesinde de, “Hakemlerin dereceleri, performansları, fiziksel yeterlilikleri, gözlemci raporları ve ihtiyaçlara göre belirlenir” ifadesi kullanılıyor.

Hakemliğe girişte eğitim seviyesi tek başına ölçüt olarak konulurken, derecelerin belirlenmesinde “ihtiyaçlara göre” ifadesi öznellik içeriyor. Objektiflik ilkesine aykırı şekilde “ihtiyaca göre” değerlendirme yapılması, giriş koşulları ile performans kriterleri arasında çelişki yaratıyor.

Yeni yönetmelikte, “Hakem atamaları, atandıkları lig/maç sınıfına göre doğrudan TFF/MHK tarafından yapılır” ve Madde 6: “Atamalara karşı itiraz edilemez” ifadesi yer alıyor.

TFF’nin veya MHK’nin yapacağı atamaların tamamen denetime kapalı olması, objektiflik ve hesap verebilirlik ilkesine aykırıdır. Bu durum, şeffaflık iddiası ile itiraz edilemezlik arasında doğrudan çelişki doğurmaktadır.

YORUMCULARA ENGEL

Talimatın 82. maddesinde hakemlerin işleyebileceği suçlar tanımlanırken, ilgili kısım şu şekilde:

"Hakem veya eski hakem tarafından maç özetleriyle ilgili olarak sosyal medya da dahil olmak üzere her ne şekilde olursa olsun medyaya verilen yorumlar veya her ne şekilde olursa olsun tüm şampiyonalarda futbol kulüplerinin danışmanı olarak istihdam edilmesi. Bu durumlarda, söz konusu eski hakem hiçbir şekilde aktif hakemliğe geri döndürülemez ve futbol ve hakemlikle ilgili hiçbir idari organa üye olarak atanamaz."

Maddeye göre, televizyonlarda hakem yorumcusu olarak görev yapan Mustafa Çulcu, Erman Toroğlu, Ahmet Çakar, Bülent Yıldırım, Deniz Çoban, Bahattin Duran gibi isimler MHK’da görev yapamayacak.

PORTEKİZ'DEN FARKLI

Türkiye’de göreve başlayan Vitor Melo Pereira’nın ülkesinden getirilen talimatta, Portekiz ile Türkçeleştirilen arasında bir takım farklılıklar bulunuyor.

Portekiz'de MHK; profesyonel, amatör ve sınıflandırma gibi üç bölüme ayrılırken, Türkiye'de ise sadece profesyonel ve amatör bulunuyor. Ayrıca, fiziksel ve yazılı testler ile gözlemcilerin yapacağı değerlendirmeler Portekiz’deki aslında daha ayrıntılı açıklanırken, burada bulunmuyor.