Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Eylül 2014 tarihinde hayata geçirdiği “Etkin Rehberlik ve Denetim Yoluyla Kayıtlı İstihdamın Teşviki Projesi”nin (KİTUP II) 27’inci şehri olan Isparta’da çalışmalarına devam etti.. Avrupa Birliği ve Türkiye Cumhuriyeti tarafından finanse edilen, Sözleşme Makamı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı AB ve Mali Yardımlar Dairesi Başkanlığı olan KİTUP II projesi, kayıtlı istihdamın önemi, kayıt dışı istihdamın çalışana ve ülkeye getirdiği yükler konusunda güncel gelişmeler ışığında toplumu bilgilendirmeyi amaçlıyor. Bu kapsamda Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK) Kayıt Dışı İstihdamla mücadele kapsamında Isparta’da etkinlikler düzenliyor. İlk olarak SGK Yönetim Hizmetleri Yönetimi Daire Başkanı Uğur Ünalan ve SGK İl Müdürü Mustafa Durgut dün Barida Hotels’de basın mensuplarıyla bir araya gelerek, ülkemizin ve Isparta’nın kayıt dışı istihdamda geldiği noktayı anlattılar.
TARIM, İNŞAAT ÖNDE GELİYOR
Toplantının açış konuşmasını yapan SGK İl Müdürü Mustafa Durgut, kayıt dışı istihdamı şu sözlerle anlattı: “Kayıt dışı istihdam sosyal güvenlik açısından niteliği itibariyle yasal işlerde çalışan işlerde çalışarak istihdama katılan kişilerin çalışmalarının gün veya ücret olarak ilgili kuruluş ve kurumlara bildirilmesi ya da eksik bildirilmesi olarak tanımlanabilir. Türkiye’de kayıt dışı istihdam sektörlere göre tarım, inşaat, küçük çaplı işletmeler ve geçici mevsimlik işler olarak belirtebiliriz.”
ISPARTA’DA 875 KİŞİ YAKALANDI
Öte yandan 4A kapsamında Isparta’da kayıt dışı çalışan 875 kişi tespit ettiklerini açıklayan Durgut, “Binlerce ihbar geliyor. Bunları ayıklıyoruz. Genelge nedeniyle iyi bir araştırma yapıyoruz. Komşularına da soruyoruz” dedi.
ISPARTA’DA ORAN YÜZDE 43’DEN 33’E İNDİ
SGK Yönetim Hizmetleri Yönetimi Daire Başkanı Uğur Ünalan da Isparta’da 2000’li yılların başında kayıt dışı istihdamın yüzde 43 civarında olduğunu belirterek, bu oranın bugün yüzde 33 seviyelerine indiğini söyledi. Ünalan, Isparta’nın kayıt dışı istihdamda Türkiye ortalamasının altında olduğunu belirtti.
KAYIT DIŞI İSTİHDAMI 3 ANA BAŞLIKTA TOPLADIK
Birçok vatandaşın sosyal güvencesinin bulunmadığına dikkat çeken Ünalan, şunları söyledi: “İşverenler açısından haksız rekabet ve çalışanlar açısından da emek sömürüsüne neden olmaktadır. Kayıt dışılığı 3 ana başlıkta topluyoruz. Birincisi kişinin sigortasız çalıştırılması. İkincisi kişinin sigortalı çalıştırılması ancak ücretinin düşük gösterilmesi. Üçüncüsü ise gün sayısının az gösterilmedi. Bu konuda kurumumuz 2000’li yıllardan itibaren politikalar geliştirdi. 2000’li yılların başında kayıt dışı istihdamımız yüzde 52 civarında iken bugün itibariyle yüzde 33 civarlarına kadar geldi.
YÜZDE 52 KAYIT DIŞI ORANINI YÜZDE 33’E İNDİRDİK
Kayıt dışı istihdamı azaltmak için hangi stratejileri izledik? Birincisi sosyal güvenlik hizmetlerinin kalitesini artırdık. İkincisi kurumlararası bilgi veri paylaşımı ile yapılan çapraz denetim çalışmalarını hızlandırdık. Denetim sistemini daha etkin hale getirdik. Teşvik uygulamaları ve sosyal güvenlikle ilgili bilgilendirme çalışmaları ile yüzde 52 olan kayıt dışı istihdamı yüzde 33’e indirmeye başladık.
DİĞER KURUMLARLA ÇAPRAZ DENETİM YAPIYORUZ
Hizmet kalitesini nasıl artırdık? Genellikle kurumlarda bürokratik işlemler çok karmaşık ve uzun sürüyordu. Bunları daha basit hale getirdik. İnterneti kullandık. Sağlık hizmetlerindeki hizmetlerin kalitesini artırdık. Emeklilik işlemlerinde başvuru sürelerini azalttık ve daha kısa sürede emekli maaşı bağlamaya başladık. Kamu kurumlarından çapraz denetimler yaptık. Diğer kurumlardan aldığımız verileri bizdeki verilerle karşılaştırdık. Örneğin bir otelde çalışanlar emniyet müdürlüğüne bildiriliyor. Biz oradaki verilerle kendi kurumumuzdaki verileri karşılaştırdık. Kayıt dışı çalışanları kayıt dışı olarak aldı.
CEZA VERMEDEN KAYIT ALTINA ALMAYA ÇALIŞIYORUZ
Daha önce cezalandırıcı bir denetim anlayışı vardı. Toplumlar yenileniyor. Kurumumuz buna paralel olarak denetim anlayışında yeniliğe gitti. Öncelikle rehberlik anlayışın ön plana çıkardı. Denetlediğimiz işyeriyle denetim öncesi görüşüyoruz. Onlara anlatıyoruz. Bilgileri aktardıktan sonra denetim yapıyoruz. Bu da ceza almadan kayıt dışı çalışanları kayıt içine almayı sağlıyor.
HEDEF YÜZDE 29,9’A İNDİRMEK
Asgari ücrete şuanda 12 Milyar TL’lik teşvik verildi. bunlardan faydalanabilmek için kişinin sigortasız işçi çalıştırmaması gerekiyor. Çalıştırırsa bu teşviklerden yararlanamıyor. 10 kişilik bir işletmeyi düşünün. Eğer teşviklerden faydalanamazsa kaybı 10 bin TL. Hedef kayıt dışı istihdamı yüzde 29,9’a indirmek. Bunu SGK’nın tek başına yapması mümkün değil. Bu konuda herkesin desteğini bekliyoruz.
MESLEK KODU UYGULAMASI GELİYOR
Meslek kodu uygulamamız var. 4A sigortalının yüzde 90’ı asgari ücret üzerinden gösteriliyor. Mesleklerin bir kodu olacak. Örneğin bir mühendisin asgari ücret alamayacağını düşünerek öncelikle kurumumuz işverenle görüşecek. Her meslek koduna karşılık ücretler olacak. O ücretlerle verilerimizi karşılaştıracağız.
EN BÜYÜK KAYIT DIŞI ALAN TARIMDA
Kayıt dışılığın en büyük alanı tarım. Isparta’da yüzde 80 civarında tarım işçiliği var. tarım kesimi yoksul kesim. Bu primi ödeyecek durumu yok. Onlar için ek 5 getirildi. Normal sigortalılardan farklı olarak onların primi yüzde 23. Diğerlerine göre daha düşük prim olmasına rağmen tarım sigortası ödeyenlerin sayısı az. Bu tüm dünyada böyle.”
20.6 ° / 7.9 °
